The information for Nikolaos Stournaris are from : https://zsgiannina.gr/

Γεννήθηκε στο Μέτσοβο το 1806, και ήταν γιος του Δημητρίου Στουρνάρα
από μια οικογένεια προκρίτων της ορεινής αυτής κωμόπολης, και της
Στάμως, το γένος Αναστασίου Τοσίτσα, αδερφής, των εθνικών ευεργε-
τών Μιχαήλ, Κωνσταντίνου και Θεοδώρου Τοσίτσα. Την εγκύκλιο εκπαίδευσή του περάτωσε στη γενέτειρά του, ενώ φοίτησε μετά στη Μπαλάναια και
την Καπλάνειο (με δάσκαλο τον Αθανάσιο Ψαλίδα). Τέλος από τον Ζοάννο διδά-
χτηκε την ιταλική, «...ούσαν τότε κατ' εξοχήν του εμπορίου γλώσσαν».
Μετά τον αιφνίδιο θάνατο του θείου του Κωνσταντίνου Τοσίτσα, υπεύθυνου του
υποκαταστήματος του “Οίκου των Τοσίτσα” στο Λιβόρνο της Ιταλίας, ο μεγαλύ-
τερος θείος του Μιχαήλ του ανέθεσε τη διεύθυνση του εν λόγω υποκαταστή-
ματος. Επιθυμώντας να συνεχίσει τις σπουδές του, εγκατέλειψε για ένα διάστη-
μα τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες και με την υποστήριξη και του θείου
του εγγράφηκε στο “Ειδικόν Σχολείον του Εμπορίου και της Βιομηχανίας” του Πα-
ρισιού, όπου παρακολούθησε τα μαθήματα «...νέαι γλώσσαι, εμπορική γεωγρα-
φία, λογιστικά και τραπεζικά έργα εις τας τέχνας, εφηρμοσμένην χημεία εις
τας μηχανάς και τα μεγάλα βιομηχανικά εργαλεία, εφηρμοσμένη ιχνογραφία, κυ-
ριώτεραι γεωργικαί γνώσεις, εμπορικόν δίκαιον, πολιτική οικονομία, ιστορία του
εμπορίου, πρώται ύλαι της βιομηχανίας...». Οι επιδόσεις του ήταν εξαιρετικές.
Μετά το πέρας των σπουδών του εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια, την έδρα
των επιχειρήσεων Τοσίτσα, και εργάστηκε ως βοηθός του θείου του Μιχαήλ και
κατόπιν ως διευθυντής του εμπορικού τους οίκου. Ταξίδεψε κατ'επανάληψη σε
διάφορες ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Βέλγιο, Αγγλία) προσπαθώντας να συλλέξει
πληροφορίες και γνώσεις που θα του επέτρεπαν να ανακαλύψει νέες μεθό-
δους, τις οποίες ήθελε να εφαρμόσει στο καθυστερημένο τεχνολογικά νεοσύ-
στατο ελληνικό κράτος, που τότε έκανε τα πρώτα του βήματα.
Την Ελλάδα επισκέφτηκε δύο φορές, στα 1837 και 1846, προκειμένου να εξε-
τάσει την κατάσταση, τις αδυναμίες, τις δυνατότητες αλλά και τις ανάγκες της,
θέτοντας ως στόχους τη βελτίωση της γεωργικής παραγωγής και τη δημιουργία
σύγχρονου χερσαίου και θαλάσσιου δικτύου. Αγόρασε μεγάλα κτήματα στην
Εύβοια και τη Φθιώτιδα με σκοπό να εισαγάγει νέες τεχνικές, με ειδικευμένους
καλλιεργητές από την Ιταλία, ώστε να δημιουργήσει πρότυπα αγροκτήματα.
Άτομο πρακτικό, αλλά και οραματιστής, είχε αποφασίσει να διαθέσει την τερά-
στια περιουσία του για την επίτευξη στόχων που θα βοηθούσαν τα μέγιστα στον
εκσυγχρονισμό του κράτους. Συγκεκριμένα στις προθέσεις του ήταν: Η δημιουργία
σιδηροδρόμου που θα ένωνε την πόλη της Αθήνας με τον Πειραιά, η διόρυξη
του πορθμού της Εύβοιας και η ίδρυση Αγροτικής Τράπεζας «...αποβλέπουσαν όχι
τόσον εις το συμφέρον των μετόχων, όσον εις το συμφέρον των γεωργών...».
Το 1852, σε ηλικία 46 χρονών εγκατέλειψε την Αίγυπτο και εγκαταστάθηκε στην
Ελλάδα, όπου άρχισε αμέσως να ασχολείται με την ευδοκίμηση των στόχων του.
Όμως ένα χρόνο αργότερα, στα 1853, πέθανε ξαφνικά στην Χαλκίδα, όπου είχε
μεταβεί με σκοπό να εγκαταστήσει τους ιταλούς καλλιεργητές των γαιοκτησιών
του. Προηγουμένως όμως, με τη διαθήκη του κληροδοτούσε στο ελληνικό δη-
μόσιο και σε κοινωφελείς οργανισμούς το κολοσσιαίο για την εποχή ποσό των
1.500.000 χρυσών δραχμών. Τα χρήματα διατέθηκαν για την ανέγερση και λει-
τουργία σχολείων και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων στην Αλεξάνδρεια και το Μέ-
τσοβο, ενώ περισσότερα από 100.000 τάλιρα αποδόθηκαν για τη σύσταση Πολυ-
τεχνείου στην Αθήνα. Τα χρήματα αυτά μαζί με εκείνα που διέθεσαν αργότερα
ο θείος του Μιχαήλ Τοσίτσας και ο συντοπίτης του Γεώργιος Αβέρωφ στάθηκαν
αρκετά για το κτίσιμο του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, που έως και το 1873 ονο-
μαζόταν “Στουρνάρειον”, προς τιμήν του πρώτου ευεργέτη.
Η φιλοπατρία του ήταν τόσο μεγάλη, ώστε ενώ σχεδίαζε να κτίσει ένα μεγαλο-
πρεπές μέγαρο, είχε πάρει την απόφαση να μη φέρει από το εξωτερικό οποιο-
δήποτε έπιπλο - όπως συνήθιζαν οι πλούσιοι - αλλά να αγοράσει την οικοσκευή
από την ελληνική βιοτεχνία. Όσο για τους έλληνες υπουργούς τους παρομοίαζε
με «...πυργοκατοίκους του μεσαίωνα οι οποίοι πέθαναν πριν από εξακόσια χρόνια
και αναστήθηκαν και κυβερνούν την Ελλάδα, χωρίς καν να γνωρίζουν ούτε τι συ-
νέβη στο διάστημα των έξι αιώνων, ούτε τι συμβαίνει γύρω τους σήμερα ». Την
Εθνική Τράπεζα δεν την είχε και σε μεγάλη υπόληψη, γιατί, όπως έλεγε, η διοίκησή της αποβλέπει πέραν του δέοντος στα συμφέροντα των μετόχων και πολύ λίγο στο συμφέρον της Ελλάδας. Μάλιστα την αποκαλούσε ειρωνικά Αθηναϊκή Τράπεζα και όχι Εθνική γιατί - όπως υποστήριζε - σπάνια ασχολούνταν με τις
εκτός των Αθηνών περιοχές. Βλέποντας την πολυεορτία, τα πολλά ζαχαροπλα-
στεία, τα αμέτρητα καπηλειά και καφενεία - τα οποία ονόμαζε καταγώγια της
τεμπελιάς - έλεγε ότι δεν ήξερε αν όλα αυτά ήταν αποτελέσματα της ανίκανης
κυβέρνησης και της κακής αστυνομίας ή οι συμπατριώτες του πλούτισαν ξαφνι-
κά και απηύδησαν πλέον από την πολλή εργασία και αποφάσισαν να αναπαυθούν
και να διασκεδάσουν «...επ΄ αόριστον». Ο Στουρνάρης διέθετε πηγαίο χιούμορ.
Ο εθνικός ευεργέτης πέθανε στη Χαλκίδα, όπου και τάφηκε. Η σύντομη διαθήκη
του, την οποία συνέταξε μόλις μερικούς μήνες πριν από τον ξαφνικό θάνατό
του, διαβάστηκε στη Βουλή, μέσα σε γενική συγκίνηση. Ο Νικόλαος Στουρνάρης
έγραψε τη διαθήκη του στο Λιβόρνο της Ιταλίας στις 30 Αυγούστου 1852, δύο
μήνες και δέκα μέρες πριν από τον αιφνίδιο θάνατό του. Αυτό σημαίνει ότι είχε σοβαρό πρόβλημα υγείας και θεωρούσε πολύ πιθανό το μοιραίο. Τα δύο τρίτα της περιουσίας του κατέλιπε στη σύζυγό του, την κόρη του και τους λοιπούς
συγγενείς του, και το ένα τρίτο για την ανέγερση του Πολυτεχνείου. Ο Νικόλαος
Στουρνάρης εκτός από τις απέραντες γεωργικές εκτάσεις που κατείχε στη Λα-
μία και τη Φωκίδα, ήταν ιδιοκτήτης του χωριού Σκυλόγιοννη και του χωριού Κρύα
Βρύση, το ήμισυ των οποίων κληροδότησε στην αδερφή του Αγγελική Αβέρωφ,
στην οποία άφησε και πολλά χρήματα, ώστε «...να δώσει καλήν ανατροφήν εις
τα τέκνα της και να υπανδρεύσει καλά τας θυγατέρας της». Ο Νικόλαος Στου-
ρνάρης έκανε επίσης σοβαρές δωρεές προς το Εθνικό Πανεπιστήμιο των Αθηνών
και το Οφθαλμιατρείο, ενώ πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Ελληνικής Κοινότη-
τας Αλεξάνδρειας, μαζί με το θείο του Μιχαήλ Τοσίτσα.